Zachodnie pensje, zachodni poziom życia – marzenie, które w Czechach wraca niczym bumerang od czasów aksamitnej rewolucji. Dziś jednak nie brzmi już tak utopijnie, jak jeszcze dekadę temu. Dane ekonomiczne mówią jasno: Czechy mają realną szansę zrównać się z krajami starej Unii – i to szybciej, niż wielu przypuszcza.

Takie wnioski płyną z raportu przygotowanego przez analityków Drugiej Transformacji Gospodarczej i zaprezentowanego podczas poniedziałkowego szczytu biznesowego reVize 2025. Kluczowe wskaźniki? Produkt krajowy brutto na mieszkańca (PKB per capita) – to właśnie on pozwala porównać poziom zamożności różnych gospodarek.

Hiszpania pierwsza na celowniku

Obecnie czeski PKB per capita wynosi 29 280 euro rocznie. To niewiele mniej niż w Hiszpanii – tam wskaźnik ten osiąga 32 590 euro. Jeśli Hiszpania utrzyma dotychczasowe tempo wzrostu na poziomie 1,29% rocznie, Czechy mogą ją dogonić w ciągu dekady, notując wzrost na poziomie 2,3%. A jeśli patrzymy na perspektywę piętnastoletnią, wystarczy tempo 2%.

Z Włochami i Francją sprawa wygląda ambitniej: dogonienie Włoch w 10 lat wymagałoby wzrostu PKB o 3,5% rocznie (lub 2,8% w 15 lat), natomiast zbliżenie się do poziomu Francji to wyzwanie rzędu 4,3% rocznie przez dekadę albo 3,2% przez piętnaście lat.

Niemcy – cel długodystansowy

A co z Niemcami – gospodarczą potęgą regionu i głównym partnerem handlowym Czech? Aby zrównać się z nimi w ciągu dziesięciu lat, czeska gospodarka musiałaby rosnąć aż o 5,6% rocznie. Alternatywnie, w dłuższym, 15-letnim horyzoncie, wystarczyłby wzrost o 3,9% rocznie, co dałoby 54 260 euro PKB per capita.

Brzmi jak science fiction? Niekoniecznie. W 2021 roku czeska gospodarka urosła o ponad 3%, a rok później – o ponad 2%. Średnia z ostatniej dekady to 1,42%, przy unijnej średniej wynoszącej 1,33%. Co więcej – Czechy potrafią rosnąć nawet wtedy, gdy Niemcy się kurczą. W pierwszym kwartale 2025 roku PKB Czech wzrósł o 2%, podczas gdy w Niemczech odnotowano spadek o 0,2%.

Tylko wzrost organiczny da efekt

Start nie jest zły – ale jeśli Czechy chcą realnie zbliżyć się do Zachodu, muszą przyspieszyć. I co ważne – nie mogą opierać się wyłącznie na tym, co zrobią sąsiedzi. Wzrost „na plecach Niemiec” może poprawić wskaźniki, ale nie zmieni istotnie miejsca Czech na ekonomicznej mapie Europy.

Dlatego potrzebne są konkretne reformy i działania wspierające rozwój trzech kluczowych typów firm – tych, które mogą napędzać wzrost niezależnie od koniunktury za granicą.

Trzy filary wzrostu

1. Silne czeskie marki z ambicją globalną. To firmy, które nie tylko eksportują, ale też budują swoją obecność za granicą, a centrum operacyjne nadal mają w kraju. Dziś wśród 500 największych europejskich marek znajdziemy tylko dwie czeskie firmy. Celem jest co najmniej dziesięć – tyle, co w znacznie mniejszej Finlandii.

2. Zagraniczni inwestorzy z segmentu premium. Czechy powinny przyciągać firmy, które oferują wynagrodzenia co najmniej o 50% wyższe od średniej krajowej. Tak zrobiła Irlandia, stawiając na przedsiębiorstwa z wysoką wartością dodaną, które rozwijają lokalny rynek pracy nie poprzez cięcie kosztów, lecz inwestowanie w kompetencje.

3. Nowoczesne technologie i startupy. Kluczowa będzie tu infrastruktura badawczo-rozwojowa, dostęp do kapitału i dobrze wykształcony personel. Czechy mają potencjał, by w ciągu dekady stać się siedzibą dla co najmniej dziesięciu tzw. „jednorożców” – młodych firm wycenianych na ponad miliard dolarów. Dla porównania – podobnym wynikiem może się dziś pochwalić Estonia.

Co dalej? Transformacja, która już trwa

Scenariusz nadrabiania dystansu wobec Zachodu nie musi pozostać teorią. Pod warunkiem że Czechy konsekwentnie będą wdrażać postulaty Drugiej Transformacji Gospodarczej. W skrócie: mocna marka narodowa, wykwalifikowani ludzie, kapitał dla biznesu, elastyczne środowisko dla firm, przyciąganie międzynarodowych talentów i aktywne uczestnictwo w globalnych megatrendach.

To nie będzie łatwa droga – ale kierunek jest jasny. I, jak pokazują dane, całkiem realny.

Szczegółowe dane i analizy dotyczące proponowanych działań można znaleźć na stronie: 2et.cz/data-a-analyzy

Źródło: Druga Transformacja Gospodarcza