Największy czeski satelita w kosmosie będzie służyć obronności
Czechy umieściły na orbicie swojego satelitę SATurnin-1, którego zadaniem jest wykonywanie zdjęć Ziemi. Został on wyniesiony w przestrzeń kosmiczną przez rakietę Falcon 9 firmy SpaceX w ramach misji Transporter 12 we wtorek, 14 stycznia 2025 roku, krótko po godzinie 20:00. SATurnin-1 nawiązał łączność i działa prawidłowo.
Największy czeski satelita na orbicie
SATurnin-1 to największy czeski satelita znajdujący się w przestrzeni kosmicznej. Po rozłożeniu paneli słonecznych jego rozpiętość wynosi 87 cm, a wymiary korpusu to 32 cm × 22,5 cm × 22,5 cm. Jego masa to około 14 kilogramów. Misja ma charakter naukowo-badawczy i koncentruje się na nowoczesnych technologiach teledetekcji Ziemi.
Kluczowe komponenty satelity zostały opracowane w Czechach, a jego integracja odbyła się w tzw. „clean rooms” na terenie VZLU AEROSPACE w praskich Letňanach. W przeciwieństwie do wielu innych satelitów SATurnin-1 nie jest zależny od zagranicznych technologii. Przetwarzanie danych na pokładzie odbywa się z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji. Satelita został wyposażony w kamerę o wysokiej rozdzielczości, przeznaczoną do wykonywania zdjęć Ziemi.
Znaczenie dla bezpieczeństwa i gospodarki
„W dzisiejszym świecie coraz bardziej oczywiste staje się, że zdolność do pozyskiwania obrazów z kosmosu i ich analiza to kwestia nie tylko bezpieczeństwa, ale i gospodarki. SATurnin-1 to kolejna kluczowa misja satelitarna VZLU AEROSPACE, wspierająca interesy Czech oraz przyczyniająca się do rozwoju krajowego przemysłu kosmicznego pod względem wiedzy, technologii i handlu” – wyjaśnia Josef Kašpar, dyrektor generalny VZLU AEROSPACE.
W Czechach opracowano kluczowe elementy systemu sterowania orientacją satelity, który umożliwia precyzyjne ustawienie względem przestrzeni kosmicznej. „Głównym czujnikiem jest kamera gwiazdowa, pozwalająca określić orientację satelity z dokładnością do tysięcznych części stopnia. Informacje te umożliwiają czterem kołom reakcyjnym obrót satelity i skierowanie głównego teleskopu na wybrany obszar Ziemi” – tłumaczy Petr Svoboda, jeden z naukowców pracujących nad systemem. Dodatkowe czujniki obejmują żyroskop trójosiowy, magnetometr oraz sześć precyzyjnych sensorów słonecznych.
Wsparcie dla wojska i administracji
Projekt uzyskał istotne wsparcie ze strony czeskiego Ministerstwa Obrony. „SATurnin-1 zwiększy zdolności wywiadu wojskowego i jego Satelitarnego Centrum, które rozwijamy od 2018 roku. Obrazy pozyskiwane przez centrum są wykorzystywane zarówno do celów obronnych Czech i sojuszników, jak i przez administrację państwową oraz służby kryzysowe” – mówi minister obrony Jana Černochová.
Generał major Petr Bartovský, szef czeskiego wywiadu wojskowego, podkreśla, że SATurnin-1 zapewni krajowi własne źródło danych satelitarnych, co pozwoli na długoterminowe monitorowanie wybranych obszarów. „Dzięki temu zmniejszymy zależność od komercyjnych, zagranicznych dostawców danych obrazowych, co przełoży się na oszczędności finansowe” – dodaje Bartovský.
Proces budowy i przyszłe misje
Pierwsza koncepcja satelity powstała w 2022 roku, a integracja rozpoczęła się w 2023 roku i zakończyła we wrześniu 2024 roku. W październiku satelita został przetransportowany do Stanów Zjednoczonych na start. Na jednej z wewnętrznych ścian urządzenia wygrawerowano nazwiska osób zaangażowanych w jego budowę.
„Projekt przenosi Czechy w nowy wymiar misji satelitarnych. SATurnin-1 wykorzystuje najnowocześniejsze technologie sterowania orientacją, przetwarzania danych na pokładzie i komunikacji. VZLU AEROSPACE dysponuje teraz doświadczonym zespołem i infrastrukturą umożliwiającą realizację kolejnych misji, takich jak AMBIC, QUVIK i VZLUGEM” – podkreśla Juraj Dudáš, dyrektor ds. kosmosu w VZLU AEROSPACE.
Dziedzictwo literackie i rozwój czeskiego sektora kosmicznego
Nazwa SATurnin-1 nawiązuje do bohatera książki Saturnin autorstwa Zdeňka Jirotki. „Mój ojciec byłby dumny, że satelita nosi to imię. Interesował się tematyką kosmiczną” – mówi Zdeněk Jirotka jr.
SATurnin-1 to kolejny satelita opracowany przez VZLU AEROSPACE. Poprzednie misje obejmowały VZLUSAT-1, który stał się najdłużej działającym czeskim satelitą, oraz VZLUSAT-2, pierwszego czeskiego satelitę wykonującego zdjęcia w jakości HD. W przyszłości planowane są kolejne misje, m.in. konstelacja VZLUGEM, zdolna do monitorowania zagrożeń dla krytycznej infrastruktury Ziemi oraz satelity AMBIC i QUVIK, które zostały wybrane przez Ministerstwo Transportu Republiki Czeskiej i ESA jako „ambitne misje czeskie„.
VZLU AEROSPACE uczestniczy również w misjach ESA, brał udział w rozwoju misji satelitarnej Proba-3, która została wyniesiona na orbitę w grudniu 2024 roku, czy w testach projektu rakiety nośnej Ariane 6.
VZLU AEROSPACE – centrum badań i innowacji
VZLU AEROSPACE to narodowe centrum badań, rozwoju i testowania w sektorze lotniczym i kosmicznym. Jego misją jest wspieranie innowacji i dostarczanie zaawansowanych rozwiązań dla przemysłu.
